Ontstaan van het herinneringscentrum Wewelsburg 1933–1945

Onder de naam "Wewelsburg 1933–1945: cultus- en terreuroord van de SS" ging in 1982 in het voormalige wachtgebouw het eerste documentatiecentrum open dat de activiteiten van de SS in Wewelsburg en de geschiedenis van het hier gevestigde concentratiekamp documenteerde. Daaraan voorafgaand woedde in de jaren 1970 een bewogen publiek debat over hoe om te gaan met het SS-verleden van de plaats, na decennia van zwijgen en verdringen.
Sinds de millenniumwisseling werd er een nieuw concept en uitbreiding van de gedenkplaats gepland.

Daarbij werd rekening gehouden met de vraag van de bezoekers naar meer informatie over het wereldbeeld en de ideologie van de SS . De historische plaats Wewelsburg, die twaalf jaar lang doordrongen werd van het misdadige zelfbeeld en superioriteitsgevoel van de Schutzstaffel en zijn mensverachtende ideologische voorstellingen, moet het schouwtoneel worden van een tentoonstelling die de hele ontwikkeling van de SS uitvoerig documenteert en tegelijkertijd een gedenkplaats is voor de slachtoffers van het SS-geweld. 

Aan de wieg van het nieuwe concept stond in 2000 de Planungswerkstatt Erinnerungskultur (Planningsworkshop Herdenkingscultuur) onder auspiciën van Paul Spiegel, toen voorzitter van de Centrale Raad voor de Joden in Duitsland. Uit dat project ontwikkelde zich in oktober 2003 de wetenschappelijke en interdisciplinaire werkgroep voor de planning van het nieuwe ontwerp. Deze groep werd aangevoerd door Wulff E. Brebeck, de toenmalige museumdirecteur. In de zomer van 2005 vond in de Wewelsburg een internationaal bezocht en goed ontvangen wetenschappelijk symposium plaats rond het thema "Wewelsburg en de SS". 

In datzelfde jaar kreeg architectenbureau Ikon uit Hannover de opdracht een nieuwe permanente tentoonstelling te ontwerpen, die zou worden ondergebracht in de kelderverdieping van het voormalige SS-wachtgebouw. Een wetenschappelijke adviescommissie met gerenommeerde historici en experts op het gebied van musea en gedenkplaatsen verleende bijstand bij de onderzoeken en de voorbereiding van de tentoonstelling.

De tentoonstelling "Ideologie en terreur van de SS" in het nieuwe herinneringscentrum Wewelsburg 1933-1945 werd ontwikkeld met de steun van de Europese Unie, de monumentensteun van de federale commissaris voor cultuur en media, de deelstaat Noordrijn-Westfalen en het Landschaftsverband Westfalen-Lippe. Op 15 april 2010 werd de inrichting plechtig geopend.